Podstawowe informacje dotyczące programu Rodzina 500+
Ustawa z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz.U z 2018 poz. 2134 z późn.zm.) wprowadziła w życie program „Rodzina 500 plus”, w ramach którego rodzice otrzymują świadczenie wychowawcze w wysokości 500 zł co miesiąc na drugie i kolejne dziecko niezależnie od dochodu.
Celem świadczenia wychowawczego jest częściowe pokrycie wydatków związanych z wychowaniem dziecka, w tym z opieką nad nim i zaspokojeniem jego potrzeb życiowych.
Świadczenie wychowawcze otrzymują rodzice, opiekunowie prawni lub opiekunowie faktyczni dziecka.
Świadczenie przysługuje do ukończenia przez dziecko 18 lat.
Na drugie i kolejne dziecko świadczenie rodzice otrzymają niezależnie od dochodu.
Na pierwsze lub jedyne dziecko rodzice otrzymają świadczenie po spełnieniu kryterium dochodowego:
800 zł netto na osobę w rodzinie lub 1.200 zł jeśli w rodzinie jest wychowywane dziecko niepełnosprawne.
W tym przypadku do wniosku trzeba będzie dołączyć:
- oświadczenie o dochodach innych niż podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób do wniosku, jeżeli są osiągane w rodzinie
- w przypadku rolników – oświadczenie o wielkości gospodarstwa rolnego,
- w przypadku utraty dochodu lub uzyskania dochodu – dokumenty potwierdzające ich utratę lub uzyskanie oraz ich wysokość.
- w przypadku osoby samotnie wychowującej dziecko – dokumenty dotyczące zasądzonych alimentów,
- w przypadku cudzoziemców – określone zezwolenia na pobyt i pracę w Polsce,
- w przypadku rodziców adopcyjnych – dokumenty dotyczące przysposobienia.
Ponadto, w zależności od indywidualnej sytuacji, w przypadku ubiegania się o świadczenie wychowawcze niezależnie o tego, czy na pierwsze dziecko, czy drugie i następne, do wniosku o ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego, dołącza się inne zaświadczenia lub oświadczenia oraz dowody niezbędne do ustalenia prawa do świadczenia wychowawczego:
zaświadczenie sądu opiekuńczego lub ośrodka adopcyjnego o prowadzonym postępowaniu sądowym w sprawie o przysposobienie dziecka, prawomocne orzeczenie sądu orzekające rozwód lub separację, orzeczenie sądu opiekuńczego o ustaleniu opiekuna prawnego dziecka,
oraz inne dokumenty potwierdzające spełnianie warunków do przyznania lub ustalenia wysokości świadczenia wychowawczego będącego przedmiotem wniosku.
Do dochodu wlicza się alimenty od drugiego rodzica, a także świadczenia z Funduszu Alimentacyjnego.
Przykład 1: Rodzina 4 – osobowa z dwójką dzieci w wieku 10 i 14 lat ubiega się o świadczenie wychowawcze na dzieci.
Zgodnie z zawartą w ustawie definicją pierwszego dziecka (art. 2 pkt 14) pierwszym dzieckiem w tej rodzinie będzie dziecko 14 – letnie.
W tej rodzinie rodzic otrzyma świadczenie wychowawcze na pierwsze dziecko (14 lat) w przypadku spełnienia kryterium dochodowego. Natomiast na młodsze dziecko (10 lat) świadczenie wychowawcze będzie przysługiwać bez względu na wysokość dochodów rodziny.
Przykład 2: Rodzina 4 – osobowa z dwójką dzieci w wieku 10 i 19 lat ubiega się o świadczenie wychowawcze na dziecko.
Zgodnie z zawartą w ustawie definicją pierwszego dziecka (art. 2 pkt 14) pierwszym dzieckiem w tej rodzinie będzie dziecko 10 – letnie.
W tej rodzinie rodzic otrzyma świadczenie wychowawcze na pierwsze dziecko (10 lat) w przypadku spełnienia kryterium dochodowego. Istotne jest, że 19 –letnie dziecko może być zaliczone do składu rodziny jeżeli zamieszkuje wspólnie z rodzicami i pozostaje na ich utrzymaniu (patrz definicja rodziny art. 2 pkt 16 ustawy).
Przykład 3: Rodzina 3 – osobowa z jednym dzieckiem 17 lat, (które kończy 18 lat 16 września 2019 r.), ubiega się świadczenie wychowawcze na dziecko. Dochód rodziny w przeliczeniu na osobę w tej rodzinie wynosi 750 zł na osobę w rodzinie czyli nie przekracza kryterium dochodowego (800 zł).
Zgodnie z zawartą w ustawie definicją pierwszego dziecka (art. 2 pkt 14) pierwszym dzieckiem (i jedynym) w tej rodzinie jest dziecko 17 – letnie, (które 18 urodziny obchodzi 16 września 2019 r., a więc zgodnie z art. 112 zdanie drugie kodeksu cywilnego dziecko to kończy 18 lat z upływem 15 września 2019 r.). W tej rodzinie rodzic otrzyma świadczenie wychowawcze na to dziecko w okresie od miesiąca złożenia wniosku do 15 września 2019 r., (za miesiąc wrzesień 2019 r., w wysokości: 250 zł), ponieważ jest spełnione kryterium dochodowe określone w ustawie.
Pełnoletnie dziecko do ukończenia 25 lat liczy się do składu rodziny, przy ustalaniu dochodu, jeżeli pozostaje na utrzymaniu rodziców.
Wniosek o świadczenie wychowawcze można złożyć osobiście w Ośrodku Pomocy Społecznej, za pośrednictwem Poczty Polskiej oraz przez internet. E-wniosek o świadczenie wychowawcze można złożyć za pomocą portalu empatia.mrpips.gov.pl, PUE ZUS oraz bankowości elektronicznej.
Okres świadczeniowy trwa od 1 października do 30 września następnego roku kalendarzowego. Świadczenie przysługuje do ukończenia przez dziecko 18 lat.
Świadczenie wychowawcze nie jest wliczane do dochodu przy ustalaniu prawa do innych świadczeń, m.in. z pomocy społecznej, rodzinnych, z funduszu alimentacyjnego czy stypendiów dla uczniów i studentów.
Świadczenie wychowawcze nie przysługuje jeżeli:
- dziecko pozostaje w związku małżeńskim;
- dziecko zostało
umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie albo
w pieczy zastępczej; - pełnoletnie dziecko ma ustalone prawo do świadczenia wychowawczego na własne dziecko
- członkowi rodziny przysługuje za granicą na dziecko świadczenie o podobnym charakterze do świadczenia wychowawczego, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy międzynarodowe o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.
W nadzwyczajnych sytuacjach organ właściwy może
zastosować mechanizmy zapobiegające marnotrawieniu świadczeń lub
zapobiegania wydatkowaniu świadczenia niezgodnie z jego
przeznaczeniem. Jest to takie samo rozwiązanie jak obowiązujące od
wielu lat w ustawie
o świadczeniach rodzinnych. W przypadku
sygnałów o marnotrawieniu świadczenia,
u rodziny może
zostać przeprowadzony wywiad środowiskowy, aby ustalić jak wygląda
sytuacja w danej rodzinie. Pracownik organu wypłacającego
świadczenie 500 zł, na podstawie informacji od pracownika
socjalnego, może zamienić gotówkę na pomoc rzeczową ( np. na
jedzenie, ubrania, lekarstwa itp.) lub w formie opłacania usług
(np. opłata za pobyt dziecka w żłobku, przedszkolu, opłata za
czynsz itp.). W przypadku uniemożliwienia przeprowadzenia wywiadu
środowiskowego, będzie odmowa przyznania świadczenia wychowawczego
lub wstrzymanie jego wypłaty.
Zgłaszanie zmian
W przypadku wystąpienia zmian mających wpływ na prawo do świadczenia wychowawczego, osoba otrzymująca świadczenie wychowawcze jest obowiązana do niezwłocznego powiadomienia o tym organu właściwego wypłacającego to świadczenie.
Niepoinformowanie organu właściwego prowadzącego postępowanie w sprawie świadczenia wychowawczego o zmianach, o których mowa powyżej, może skutkować powstaniem nienależnie pobranego świadczenia wychowawczego, a w konsekwencji − koniecznością jego zwrotu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie.
Dodatkowe informacje dostępne są na stronie http://muw.pl/default.aspx?page=500_plus
