Podstawowe informacje dotyczące programu Rodzina 500+

Powiększ obrazLogo: Rodzina 500 +

Ustawa z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz.U z 2018 poz. 2134 z późn. zm.) wprowadziła w życie program „Rodzina 500 plus”, w ramach którego rodzice otrzymują świadczenie wychowawcze w wysokości 500 zł co miesiąc na drugie i kolejne dziecko niezależnie od dochodu.

Cel świadczenia wychowawczego

Celem świadczenia wychowawczego jest częściowe pokrycie wydatków związanych z wychowaniem dziecka, w tym z opieką nad nim i zaspokojeniem jego potrzeb życiowych.

Świadczenie wychowawcze otrzymują rodzice, opiekunowie prawni lub opiekunowie faktyczni dziecka.

Świadczenie przysługuje do ukończenia przez dziecko 18 lat.

Na drugie i kolejne dziecko świadczenie rodzice otrzymają niezależnie od dochodu.

Na pierwsze lub jedyne dziecko rodzice otrzymają świadczenie po spełnieniu kryterium dochodowego: 800 zł netto na osobę w rodzinie lub 1.200 zł, jeśli w rodzinie jest wychowywane dziecko niepełnosprawne.

W tym przypadku do wniosku trzeba będzie dołączyć:

  • oświadczenie o dochodach innych niż podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób do wniosku, jeżeli są osiągane w rodzinie,
  • w przypadku rolników – oświadczenie o wielkości gospodarstwa rolnego,
  • w  przypadku utraty dochodu lub uzyskania dochodu – dokumenty potwierdzające ich utratę lub uzyskanie oraz ich wysokość,
  • w przypadku osoby samotnie wychowującej dziecko – dokumenty dotyczące zasądzonych alimentów,
  • w przypadku cudzoziemców – określone zezwolenia na pobyt i pracę w Polsce,
  • w przypadku rodziców adopcyjnych – dokumenty dotyczące przysposobienia.

Ponadto, w zależności od indywidualnej sytuacji, w przypadku ubiegania się o świadczenie wychowawcze niezależnie o tego, czy na pierwsze dziecko, czy drugie i następne, do wniosku o ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego, dołącza się inne zaświadczenia lub oświadczenia oraz dowody niezbędne do ustalenia prawa do świadczenia wychowawczego:

zaświadczenie sądu opiekuńczego lub ośrodka adopcyjnego o prowadzonym postępowaniu sądowym w sprawie o przysposobienie dziecka, prawomocne orzeczenie sądu orzekające rozwód lub separację, orzeczenie sądu opiekuńczego o ustaleniu opiekuna prawnego dziecka,

oraz inne dokumenty potwierdzające spełnianie warunków do przyznania lub ustalenia wysokości świadczenia wychowawczego będącego przedmiotem wniosku.

Do dochodu wlicza się alimenty od drugiego rodzica, a także świadczenia z  Funduszu Alimentacyjnego.

Przykład 1:

Rodzina 4-osobowa z dwójką dzieci w wieku 10 i 14 lat ubiega się o świadczenie wychowawcze na dzieci.

Zgodnie z zawartą w ustawie definicją pierwszego dziecka (art. 2 pkt 14) pierwszym dzieckiem w tej rodzinie będzie dziecko 14-letnie.

W tej rodzinie rodzic otrzyma świadczenie wychowawcze na pierwsze dziecko (14 lat) w przypadku spełnienia kryterium dochodowego. Natomiast na młodsze dziecko (10 lat) świadczenie wychowawcze będzie przysługiwać bez względu na wysokość dochodów rodziny.

Przykład 2:

Rodzina 4-osobowa z dwójką dzieci w wieku 10 i 19 lat ubiega się o świadczenie wychowawcze na dziecko.

Zgodnie z zawartą w ustawie definicją pierwszego dziecka (art. 2 pkt 14) pierwszym dzieckiem w tej rodzinie będzie dziecko 10-letnie.

W tej rodzinie rodzic otrzyma świadczenie wychowawcze na pierwsze dziecko (10 lat) w przypadku spełnienia kryterium dochodowego. Istotne jest, że 19-letnie dziecko może być zaliczone do składu rodziny jeżeli zamieszkuje wspólnie z rodzicami i pozostaje na ich utrzymaniu  (patrz definicja rodziny art. 2 pkt 16 ustawy).

Przykład 3:

Rodzina 3-osobowa z jednym dzieckiem 17 lat, (które kończy 18 lat 16 września 2019 r.), ubiega się świadczenie wychowawcze na dziecko. Dochód rodziny w przeliczeniu na osobę w tej rodzinie wynosi 750 zł na osobę w rodzinie czyli nie przekracza kryterium dochodowego (800 zł).

Zgodnie z zawartą w ustawie definicją pierwszego dziecka (art. 2 pkt 14) pierwszym dzieckiem (i jedynym) w tej rodzinie jest dziecko 17-letnie, (które 18 urodziny obchodzi 16 września 2019 r., a więc zgodnie z art. 112 zdanie drugie kodeksu cywilnego dziecko to kończy 18 lat z upływem 15 września 2019 r.). W tej rodzinie rodzic otrzyma świadczenie wychowawcze na to dziecko w okresie od miesiąca złożenia wniosku do 15 września 2019 r., (za miesiąc wrzesień 2019 r., w wysokości: 250 zł), ponieważ jest spełnione kryterium dochodowe określone w ustawie.

Pełnoletnie dziecko do ukończenia 25 lat liczy się do składu rodziny, przy ustalaniu dochodu, jeżeli pozostaje na utrzymaniu rodziców.

Wniosek o świadczenie wychowawcze można złożyć osobiście w Ośrodku Pomocy Społecznej, za pośrednictwem Poczty Polskiej oraz przez internet. E-wniosek o świadczenie wychowawcze można złożyć za pomocą portalu empatia.mrpips.gov.pl, PUE ZUS oraz bankowości elektronicznej.

Okres świadczeniowy trwa od 1 października do 30 września następnego roku kalendarzowego. Świadczenie przysługuje do ukończenia przez dziecko 18 lat.

Świadczenie wychowawcze nie jest wliczane do dochodu przy ustalaniu prawa do innych świadczeń, m.in. z pomocy społecznej, rodzinnych, z funduszu alimentacyjnego czy stypendiów dla uczniów i studentów.

Świadczenie wychowawcze nie przysługuje jeżeli:

  • dziecko pozostaje w związku małżeńskim;
  • dziecko zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie albo w pieczy zastępczej;
  • pełnoletnie dziecko ma ustalone prawo do świadczenia wychowawczego na własne dziecko;
  • członkowi rodziny przysługuje za granicą na dziecko świadczenie o podobnym charakterze do świadczenia wychowawczego, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy międzynarodowe o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.

W nadzwyczajnych sytuacjach organ właściwy może zastosować mechanizmy zapobiegające marnotrawieniu świadczeń lub zapobiegania wydatkowaniu świadczenia niezgodnie z jego przeznaczeniem. Jest to takie samo rozwiązanie jak obowiązujące od wielu lat w ustawie o świadczeniach rodzinnych. W przypadku sygnałów o marnotrawieniu świadczenia,
u rodziny może zostać przeprowadzony wywiad środowiskowy, aby ustalić jak wygląda sytuacja w danej rodzinie. Pracownik organu wypłacającego świadczenie 500 zł, na podstawie informacji od pracownika socjalnego, może zamienić gotówkę na pomoc rzeczową ( np. na jedzenie, ubrania, lekarstwa itp.) lub w formie opłacania usług (np. opłata za pobyt dziecka w żłobku, przedszkolu, opłata za czynsz itp.). W przypadku uniemożliwienia przeprowadzenia wywiadu środowiskowego, będzie odmowa przyznania świadczenia wychowawczego lub wstrzymanie jego wypłaty.

Zgłaszanie zmian

W przypadku wystąpienia zmian mających wpływ na prawo do świadczenia wychowawczego, osoba otrzymująca świadczenie wychowawcze jest obowiązana do niezwłocznego powiadomienia o tym organu właściwego wypłacającego to świadczenie.

Niepoinformowanie organu właściwego prowadzącego postępowanie w sprawie świadczenia wychowawczego o zmianach, o których mowa powyżej, może skutkować powstaniem nienależnie pobranego świadczenia wychowawczego, a w konsekwencji − koniecznością jego zwrotu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie.

Dodatkowe informacje dostępne są na stronie internetowej Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie.